گام به گام قرآن چهارم ابتدایی درس به درس

راهنمای کامل درس به درس قرآن پایه چهارم ابتدایی

در این بخش، یک راهنمای کامل و درس به درس برای کتاب قرآن پایه چهارم دبستان ارائه می‌شود. این راهنما به شما کمک می‌کند تا مفاهیم و مطالب هر درس را به خوبی یاد بگیرید و درک بهتری از آیات و داستان‌های قرآن داشته باشید.

همچنین می‌توانید فایل کامل این راهنما را به صورت یکجا دریافت کنید تا در تمام طول سال تحصیلی از آن استفاده نمایید.

در این درس از کتاب قرآن پایه چهارم دبستان، با هم گام به گام پیش می‌رویم تا با مفاهیم و پیام‌های سوره‌ها و آیات آشنا شویم.

هدف این است که دانش‌آموزان عزیز بتوانند معانی و درس‌های زندگی‌بخش قرآن را به خوبی درک کنند و در زندگی روزمره خود از آنها استفاده نمایند.

این بخش به صورت مرحله‌به‌مرحله و با زبانی ساده طراحی شده تا یادگیری را آسان و لذت‌بخش کند.

دانلود گام به گام قران چهارم دبستان

در این قسمت، راهنمای کامل درس‌های قرآن پایهٔ چهارم ابتدایی را قرار داده‌ایم. این راهنما برای کتاب آموزش قرآن کلاس چهارم طراحی شده است و شما می‌توانید با انتخاب هر یک از پیوندهای زیر، به صفحهٔ درس مورد نظر خود بروید.

پاسخ سوالات قرآن چهارم دبستان:
بخش آنلاین (آخرین ویرایش)

**صفحه ۴:**

سوال: خداوند در آیه اول سوره حمد، خود را با دو صفت “رب” و “رحمن” معرفی می‌کند. این دو صفت چه معنایی دارند؟
پاسخ: کلمه “رب” به معنای مالک، پرورش‌دهنده و سرپرست است. “رحمن” نیز به معنای بسیار مهربان و بخشنده می‌باشد.

سوال: چرا خداوند در این سوره، خود را “رب العالمین” می‌نامد؟
پاسخ: زیرا او پرورش‌دهنده و سرپرست تمام جهان‌ها و همه موجودات، از جمله انسان‌ها، حیوانات و گیاهان است.

سوال: “مالک یوم الدین” چه مفهومی دارد؟
پاسخ: یعنی خداوند صاحب و فرمانروای روز قیامت است. روزی که همه انسان‌ها برای حسابرسی اعمالشان برانگیخته می‌شوند.

**صفحه ۶:**

سوال: در آیات ۴ و ۵ سوره حمد، چه چیزی از خداوند درخواست شده است؟
پاسخ: از خداوند درخواست می‌شود که ما را تنها بندگی و عبادت کنیم و تنها از او کمک بخواهیم.

سوال: “ایاک نعبد” به چه معناست؟
پاسخ: یعنی “ما تنها تو را می‌پرستیم و عبادت می‌کنیم”. این جمله نشان می‌دهد که یک مسلمان باید فقط برای خداوند کار کند و از دستورات غیر او پیروی نکند.

سوال: “ایاک نستعین” یعنی چه؟
پاسخ: یعنی “ما تنها از تو کمک می‌خواهیم”. این بخش به ما یادآوری می‌کند که در همه کارها، چه کوچک و چه بزرگ، باید فقط از خداوند یاری بطلبیم و به او توکل کنیم.

**صفحه ۷:**

سوال: چرا در دعا از خداوند می‌خواهیم که ما را به راه راست هدایت کند؟
پاسخ: زیرا راه درست و مستقیم، راهی است که به خوشبختی در این دنیا و آخرت منجر می‌شود و ما برای پیدا کردن این راه، به کمک و راهنمایی خداوند نیاز داریم.

سوال: “صراط الذین انعمت علیهم” چه کسانی هستند؟
پاسخ: این افراد، کسانی هستند که خداوند نعمت هدایت را به آنان داده است؛ مانند پیامبران، افراد راستگو، شهیدان و انسان‌های نیکوکار.

سوال: ما از خداوند می‌خواهیم که از راه چه کسانی دوری کنیم؟
پاسخ: از راه کسانی که مورد خشم خداوند قرار گرفته‌اند (مانند افراد ناسپاس و کافر) و همچنین از راه گمراهان (کسانی که راه درست را می‌دانستند اما عمداً از آن دوری کردند).

**صفحه ۱۲**

**پاسخ سوال اول:**
قرآن کتاب آسمانی و راهنمای ما مسلمانان است. این کتاب توسط خداوند بر پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص)، نازل شده است.

**پاسخ سوال دوم:**
ما باید قرآن را با احترام و علاقه بخوانیم و سعی کنیم معانی آیات آن را بفهمیم. همچنین باید به دستورات و پیام‌های آن در زندگی خود عمل کنیم.

**پاسخ سوال سوم:**
قرآن برای ما یک راهنمای کامل است. این کتاب به ما یاد می‌دهد که چگونه زندگی بهتری داشته باشیم، چگونه با دیگران رفتار کنیم و چگونه به خداوند نزدیک شویم.

**پاسخ سوال چهارم:**
ما باید قبل از خواندن قرآن وضو بگیریم (پاک و طاهر باشیم). بهتر است آن را به آرامی و با توجه بخوانیم و به معانی آیات آن فکر کنیم.

—

**صفحه ۱۳**

**پاسخ سوال اول:**
قرآن آخرین کتاب آسمانی است که خداوند برای هدایت همه‌ی مردم جهان فرستاده است.

**پاسخ سوال دوم:**
پیام اصلی قرآن، دعوت همه‌ی انسان‌ها به پرستش خدای یکتا و زندگی بر اساس عدل و نیکی است.

**پاسخ سوال سوم:**
ما باید در برابر قرآن و پیام‌های آن احساس مسئولیت کنیم. این مسئولیت یعنی اینکه قرآن را بخوانیم، بفهمیم و به دستورات آن عمل کنیم.

**پاسخ سوال چهارم:**
اگر به قرآن عمل کنیم، در زندگی به آرامش و سعادت واقعی می‌رسیم و خداوند را راضی نگه می‌داریم.

**صفحه ۱۸**

**پاسخ سوال اول:**
قرآن کتاب آسمانی ما مسلمانان است. این کتاب از سوی خداوند بر پیامبر بزرگوارمان، حضرت محمد (صلی الله علیه و آله)، نازل شده است. ما باید به همه آموزه‌ها و دستورات این کتاب مقدس با دقت گوش دهیم و آن‌ها را در زندگی خود به کار ببندیم.

**پاسخ سوال دوم:**
خداوند در آیه‌ای از قرآن می‌فرماید:
**”وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ”**
(سوره اعراف، آیه ۲۰۴)
این آیه به ما یادآوری می‌کند که وقتی قرآن خوانده می‌شود، باید با دقت به آن گوش بسپاریم و سکوت کنیم تا مشمول رحمت و بخشش خداوند قرار گیریم.

**پاسخ سوال سوم:**
گوش دادن به قرآن با توجه و دقت، فواید بسیار زیادی برای ما دارد. این کار باعث می‌شود معانی و پیام‌های الهی را بهتر درک کنیم و بتوانیم راه درست زندگی کردن را از آن یاد بگیریم. همچنین، این عمل باعث آرامش قلب و افزایش ایمان ما می‌شود.

—

**صفحه ۱۹**

**پاسخ سوال اول:**
ما باید در چند موقعیت خاص، با ادب و احترام به قرآن گوش دهیم:
* هنگام خواندن قرآن توسط خودمان.
* وقتی در جلسه‌ یا مراسمی هستیم که قرآن تلاوت می‌شود.
* زمانی که اذان یا برنامه‌های مذهبی از رادیو و تلویزیون پخش می‌شود.

**پاسخ سوال دوم:**
وقتی در یک جلسه یا مراسم قرآن هستیم، باید کارهای زیر را انجام دهیم:
* با ادب و آرامش بنشینیم.
* با دقت به آیات گوش کنیم و به چیز دیگری فکر نکنیم.
* صحبت کردن با دیگران یا بازی کردن با وسایل را کنار بگذاریم.
* سعی کنیم معنی آیاتی که خوانده می‌شود را بفهمیم.

**پاسخ سوال سوم:**
اگر هنگام تلاوت قرآن، با دقت گوش نکنیم و حرف بزنیم یا بازیگوشی کنیم، چند ضرر مهم داریم:
* به خودمان ضرر زده‌ایم، چون فرصت یادگیری و استفاده از راهنمایی‌های قرآن را از دست داده‌ایم.
* به تلاوت‌کننده قرآن بی‌احترامی کرده‌ایم.
* احترام جلسه و مراسم قرآن را نگه نداشته‌ایم.
* ممکن است از رحمت و بخشش خداوند که در آیه قرآن به آن اشاره شده، محروم بمانیم.

**صفحه ۲۳**

**پاسخ سوال اول:**
هدف اصلی از آفرینش انسان، این بوده که فقط خدا را پرستش کند و به او عبادت کند. خداوند نیازی به عبادت ما ندارد، بلکه این ما هستیم که با بندگی و اطاعت از او، به سعادت و خوشبختی واقعی در دنیا و آخرت می‌رسیم.

**پاسخ سوال دوم:**
خداوند در آیه قرآن می‌فرماید:
﴿وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ﴾
این آیه به روشنی بیان می‌کند که دلیل آفرینش همه انسان‌ها و جن‌ها، تنها عبادت و پرستش خداوند یکتا است.

**پاسخ سوال سوم:**
اگر کسی از راه درست خارج شود و به جای عبادت خدا، به پرستش چیزهای دیگر مانند قدرت، پول یا افراد بپردازد، در زندگی خود دچار سردرگمی، اضطراب و بدبختی می‌شود. چنین شخصی هرگز به آرامش واقعی دست نمی‌یابد.

**پاسخ سوال چهارم:**
عبادت فقط به معنای نماز خواندن و روزه گرفتن نیست. هر کاری که باعث رضایت خدا شود و مطابق دستورات او باشد، مانند کمک به دیگران، راستگویی، محبت به پدر و مادر و حتی کسب روزی حلال، همه می‌توانند بخشی از عبادت باشند.

—

**صفحه ۲۴**

**پاسخ سوال اول:**
نماز، مهم‌ترین و مشخص‌ترین شکل عبادت است که خداوند آن را برای ما واجب کرده است. نماز مانند ستونی است که دین ما بر آن استوار است و رابطه مستقیم ما را با خدا حفظ می‌کند.

**پاسخ سوال دوم:**
ما باید در همه حال، حتی وقتی کسی ما را نمی‌بیند، از خداوند اطاعت کنیم. زیرا خدا همیشه و در هر لحظه ما را می‌بیند و از تمام کارهای ما، حتی آنچه در دل داریم، با خبر است. او از رگ گردن به ما نزدیک‌تر است.

**پاسخ سوال سوم:**
خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:
﴿إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ﴾
این آیه از سوره حمد به ما می‌آموزد که فقط تو را می‌پرستیم و تنها از تو کمک می‌خواهیم. این نشان می‌دهد که عبادت و طلب یاری، باید فقط برای خدا باشد و بس.

**پاسخ سوال چهارم:**
کسی که فقط خدا را عبادت کند و در تمام کارهایش تنها او را در نظر بگیرد، احساس آرامش و امنیت می‌کند. چنین انسانی می‌داند که پشتیبان قدرتمندی دارد که هرگز او را تنها نمی‌گذارد و در مشکلات، تنها تکیه‌گاه اوست.

**صفحه ۳۰**

**پاسخ سوال اول:**
هدف اصلی از آفرینش انسان، عبادت و بندگی خداوند است. ما آفریده شده‌ایم تا فقط او را پرستش کنیم و در مسیر رضایت او گام برداریم.

**پاسخ سوال دوم:**
اگر انسان زندگی خود را فقط برای رضایت خداوند قرار دهد، به یک آرامش واقعی و همیشگی می‌رسد. زیرا او می‌داند که پشتیبان قدرتمندی دارد و در نهایت به پاداش بزرگی خواهد رسید.

**پاسخ سوال سوم:**
کسی که تنها برای خدا کار می‌کند، مانند کسی است که یک سرمایه‌گذاری بسیار پرسود انجام داده است. اعمال او هیچ وقت از بین نمی‌روند و پاداش آنها همیشه برایش باقی می‌ماند.

**پاسخ سوال چهارم:**
انسان می‌تواند در کارهای معمولی روزمره هم برای خدا کار کند. مثلاً وقتی با نیت خیر و برای کمک به دیگران کاری انجام می‌دهد، یا وقتی درستکاری می‌کند و حقی را ضایع نمی‌کند، همه اینها می‌توانند عبادت باشند.

—

**صفحه ۳۱**

**پاسخ سوال اول:**
“ربنا” به معنای “پروردگار ما” است. این کلمه نشان می‌دهد که ما خدا را به عنوان پرورش‌دهنده و سرپرست خود می‌شناسیم و به او توکل داریم.

**پاسخ سوال دوم:**
وقتی می‌گوییم “إیّاک نَعْبُدُ” (فقط تو را می‌پرستیم)، این یعنی ما تمام عبادت و بندگیمان را فقط برای خدا خالص می‌کنیم و در زندگی از دستورات غیر او پیروی نمی‌کنیم.

**پاسخ سوال سوم:**
“إیّاک نَستَعین” به این معنا است که ما فقط از تو کمک می‌خواهیم. ما با گفتن این جمله، قلب خود را به خدا متوجه می‌کنیم و می‌دانیم که تنها او می‌تواند واقعاً به ما یاری برساند.

**پاسخ سوال چهارم:**
دعا کردن نوعی عبادت است. وقتی ما با خدا صحبت می‌کنیم و از او درخواست کمک داریم، در واقع داریم نشان می‌دهیم که او را قدرتمند و مهربان می‌دانیم و فقط به او توکل داریم.

**صفحه ۳۶**

**پاسخ فعالیت‌های درسی:**

**فعالیت ۱: درک مطلب**
در این قسمت، داستان حضرت ابراهیم(ع) و پدرش شرح داده شده است. حضرت ابراهیم(ع) با مهربانی و منطق، پدرش را از پرستش بت‌ها منع کرد و او را به پرستش خدای یکتا دعوت نمود. متأسفانه پدرش نپذیرفت و حتی او را تهدید کرد. این داستان به ما می‌آموزد که در راه حق‌گویی و دعوت دیگران به خوبی‌ها، باید استقامت و صبر داشته باشیم، حتی اگر نزدیکانمان هم قبول نکنند.

**فعالیت ۲: کامل کردن جمله‌ها**
* حضرت ابراهیم(ع) قوم خود را از پرستش …بت‌ها… بازمی‌داشت.
* ایشان مردم را به پرستش …خدای یکتا… دعوت می‌کرد.
* پدر ابراهیم نیز مانند دیگران …بت‌ها… را پرستش می‌کرد.

**فعالیت ۳: پاسخ به سوال**
حضرت ابراهیم(ع) با استدلال و منطق قوی و با زبان نرم و محبت‌آمیز با پدرش صحبت کرد. ایشان دلیل می‌آورد که چرا پرستش چیزهایی که نه می‌شنوند و نه سودی دارند، درست نیست. این روش به ما یادآوری می‌کند که هنگام نصیحت یا گفتگو با دیگران، به ویژه بزرگترها، باید با ادب، احترام و زبان خوش صحبت کنیم.

—

**صفحه ۳۷**

**فعالیت ۴: پیام آیات**
پیام اصلی این آیات این است که تنها باید خداوند یکتا را پرستش کنیم و از او اطاعت نماییم. همچنین، در زندگی فقط از خداوند طلب بخشش و کمک کنیم، زیرا تنها اوست که می‌تواند نیازهای ما را برآورده کند و گناهانمان را ببخشد.

**فعالیت ۵: درست و نادرست**
* حضرت ابراهیم(ع) پدرش را به پرستش خدای یکدا دعوت کرد. (درست)
* ما فقط باید از غیر خدا کمک بخواهیم. (نادرست)
* در این درس اهمیت صبر و استقامت بیان شده است. (درست)

**فعالیت ۶: پاسخ به سوال**
این آیه به ما می‌گوید که عبادت و پرستش، مخصوص خداست و ما فقط باید از او کمک بخواهیم و به او توکل کنیم. این یعنی در همه‌ی کارهای زندگی، تنها به خدا تکیه کنیم و از غیر او کمک نخواهیم.

در صفحه ۴۶ و ۴۷ کتاب قرآن پایه چهارم، درس هفتم به این صورت پاسخ داده می‌شود:

سوال اول: خداوند در سوره حمد خود را “رَبِّ الْعَالَمِین” معرفی می‌کند. این یعنی خداوند، پروردگار و مربی تمام جهان‌ها و همه موجودات است. اوست که همه را پرورش می‌دهد و راهنمایی می‌کند.

سوال دوم: ما در نماز سوره حمد را می‌خوانیم تا با پروردگار خود صحبت کنیم و او را به بزرگی یاد کنیم. خواندن این سوره باعث می‌شود همیشه به یاد خدا باشیم و از راهنمایی‌های او استفاده کنیم.

سوال سوم: معنای “إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعِینُ” این است: “خداوندا! فقط تو را عبادت می‌کنیم و فقط از تو کمک می‌خواهیم.” این جمله به ما می‌آموزد که در همه کارها فقط باید به خدا توکل کنیم.

سوال چهارم: اگر همیشه به یاد خدا باشیم و از او کمک بخواهیم، زندگی ما بسیار بهتر و آرام‌تر خواهد شد. زیرا خداوند بهترین یاور و کمک‌کننده است.

سوال پنجم: “صراط المستقيم” به معنای راه راست و درست است. این راه، همان راه پیامبران و افراد خوب است که به خوشبختی و رضایت خداوند منتهی می‌شود.

**صفحه ۵۳**

**پاسخ سوال اول:**
خداوند در این آیات به پیامبر می‌فرماید که اگر بندگان تو درباره تو سوال کردند، بگو: من به همه نزدیک هستم. هرگاه کسی مرا صدا بزند، من به ندای او گوش می‌دهم و دعایش را اجابت می‌کنم. پس مردم نیز باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان بیاورند تا راه درست را پیدا کنند.

**پاسخ سوال دوم:**
منظور از “قریب” این است که خداوند به همه انسان‌ها بسیار نزدیک است. او از رگ گردن به ما نزدیک‌تر است و از افکار و نیات ما کاملاً آگاه است.

**پاسخ سوال سوم:**
خداوند در این آیه می‌فرماید: «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ ۖ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ».

**پاسخ سوال چهارم:**
خداوند در این آیه دو دستور مهم به ما می‌دهد:
۱. باید دعوت و فرمان او را بپذیریم.
۲. باید به او ایمان بیاوریم.

**صفحه ۵۴**

**پاسخ سوال اول:**
چون خداوند به ما نزدیک است و دعای ما را می‌شنود، پس ما باید فقط او را بخوانیم و از او کمک بخواهیم.

**پاسخ سوال دوم:**
وقتی کسی به خدا ایمان داشته باشد و دستوراتش را انجام دهد، خداوند او را راهنمایی می‌کند تا راه درست زندگی را پیدا کند و گمراه نشود.

**پاسخ سوال سوم:**
خداوند همیشه و در هر شرایطی نزد ماست. پس ما می‌توانیم در هر زمان و مکانی، در هر حالی (چه ایستاده، چه نشسته، چه در حال کار) و با هر زبانی با او صحبت کنیم و از او کمک بخواهیم.

**پاسخ سوال چهارم:**
خداوند در آیه قبل (سوره عنکبوت، آیه ۴۵) به پیامبر دستور داده که کتاب آسمانی (قرآن) را برای مردم بخواند و نماز را به پا دارد. زیرا نماز انسان را از کارهای زشت و ناپسند بازمی‌دارد.

در صفحه ۵۹ و ۶۰ کتاب قرآن پایه چهارم، پاسخ‌های درس نهم به این صورت است:

**پاسخ سوال اول:**
قرآن کتاب آسمانی ما مسلمانان است و سخن خداست که توسط فرشته‌ای به نام جبرئیل، بر پیامبر اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) نازل شده است.

**پاسخ سوال دوم:**
ما باید به تمام پیامبران و کتاب‌های آسمانی که خداوند برای هدایت مردم فرستاده است، ایمان داشته باشیم.

**پاسخ سوال سوم:**
قرآن برنامه‌ی کامل زندگی ما است و مانند یک راهنمای روشن، مسیر درست و نادرست را به ما نشان می‌دهد تا در زندگی گمراه نشویم.

**پاسخ سوال چهارم:**
اگر از دستورات قرآن پیروی کنیم، خداوند در این دنیا و در آخرت، پاداش بزرگی به ما خواهد داد.

**پاسخ سوال پنجم:**
ما باید در کارهای خود صبر پیشه کنیم و تنها از خداوند کمک بخواهیم.

**پاسخ سوال ششم:**
در زندگی باید فقط از خدا بترسیم و برای انجام کارهای خوب، از هیچ کس جز او هراسی نداشته باشیم.

**فعالیت:**
در این بخش، دانش‌آموز باید با توجه به آنچه در کلاس یاد گرفته است، توضیح دهد که چرا باید قرآن را دوست داشته باشد و به آن احترام بگذارد. همچنین باید بنویسد که چگونه می‌تواند در زندگی خود از دستورات قرآن استفاده کند.

**درس دهم: قرآن، کتاب هدایت**

در این درس یاد می‌گیریم که قرآن کتاب آسمانی و راهنمای زندگی ما مسلمانان است. خداوند این کتاب را توسط فرشته‌ای به نام جبرئیل برای پیامبرمان، حضرت محمد (ص)، فرستاد.

هدف از فرستادن قرآن این است که به ما راه درست زندگی کردن را نشان دهد. قرآن مثل یک چراغ روشن است که در تاریکی‌ها، راه را به ما نشان می‌دهد تا گمراه نشویم. این کتاب به ما یاد می‌دهد که چطور با پدر و مادر، معلم و دیگران به خوبی رفتار کنیم. همچنین دستورات و قوانینی برای بهتر شدن زندگی فردی و اجتماعی به ما می‌آموزد.

کسانی که به قرآن گوش می‌دهند و به دستورات آن عمل می‌کنند، در زندگی به آرامش و سعادت می‌رسند. آن‌ها همیشه سعی می‌کنند کارهای خوب انجام دهند و از کارهای زشت و ناپسند دوری کنند.

قرآن کتابی است برای همه مردم و در همه زمان‌ها. بنابراین ما باید این کتاب بزرگ را بخوانیم، معنی آیات آن را بفهمیم و در زندگی خود از آن استفاده کنیم تا هم در این دنیا و هم در آخرت، زندگی خوب و خوشی داشته باشیم.

**صفحه ۷۰**

**فعالیت شماره ۱: درک مطلب**

سوال: خداوند در آیه‌های این درس، چه چیزهایی را نشانه‌هایی برای افراد عاقل می‌داند؟

پاسخ: خداوند در این آیات، پدیده‌های طبیعی مانند آفرینش آسمان‌ها و زمین، وزش بادها، بارش باران و رویش گیاهان را نشانه‌هایی برای اندیشیدن افراد خردمند معرفی می‌کند. این چیزها به ما یادآوری می‌کنند که خدای یکا و توانا، جهان را با نظم و حکمت آفریده است.

—
**صفحه ۷۱**

**فعالیت شماره ۲: پر کردن جای خالی**

متن کامل به این صورت است:

«در آیات این درس به برخی از **نعمت‌ها** و **آفریده‌های** خداوند اشاره شده است. این آیات به ما می‌آموزند که در **طبیعت** و **آفرینش** بیندیشیم و با **تفکر** در این نشانه‌ها، به عظمت و قدرت **خداوند** پی ببریم. کسانی که از این نشانه‌ها **پند** می‌گیرند، همان **خردمندان** هستند.»

—
**صفحه ۷۲**

**فعالیت شماره ۳: پاسخ به سوالات**

**سوال ۱:** چرا خداوند این همه نشانه در جهان آفریده است؟
**پاسخ:** خداوند این نشانه‌ها را آفریده تا ما با دیدن و فکر کردن به آن‌ها، به وجود و قدرت و عظمت او پی ببریم و راه درست زندگی کردن را پیدا کنیم.

**سوال ۲:** ما در برابر این همه نعمت و نشانه‌های خداوند، چه وظیفه‌ای داریم؟
**پاسخ:** وظیفه ما این است که:
* درباره این نعمت‌ها و نشانه‌ها **فکر** کنیم.
* از آن‌ها **درس** بگیریم و پند بیاموزیم.
* نسبت به خداوند **شکرگزار** باشیم.
* از این نعمت‌ها به درستی استفاده کنیم و از آن‌ها محافظت نماییم.

**سوال ۳:** آیه «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ …» درباره چه چیزی سخن می‌گوید؟
**پاسخ:** این آیه شریفه می‌فرماید: «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِّأُولِي الْأَلْبَابِ»
این آیه به ما می‌گوید که در آفرینش آسمان‌ها و زمین و همچنین در پی‌آمدن شب و روز، نشانه‌های روشنی برای افراد خردمند و صاحب عقل وجود دارد.

**جواب درس دوازدهم قرآن چهارم (صفحه‌های ۷۷، ۷۸ و ۷۹)**

**فعالیت کلاسی (صفحه ۷۷)**

**سوال:** در آیه ۲ سوره حجرات، خداوند به مؤمنان می‌فرماید: ﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ﴾
این آیه چه پیامی برای ما دارد؟

**پاسخ:** خداوند در این آیه به ما یادآوری می‌کند که هنگام صحبت با پیامبر(ص) باید ادب را کاملاً رعایت کنیم. یعنی صدای خود را بلندتر از صدای ایشان نکنیم و با صدای بلند و بی‌ادبانه با او صحبت نکنیم، همانطور که گاهی با یکدیگر حرف می‌زنیم. اگر این رفتار را داشته باشیم، ممکن است بدون اینکه خودمان بفهمیم، کارهای خوبمان از بین برود.

—

**فعالیت کلاسی (صفحه ۷۸)**

**سوال:** آیه ۶ سوره حجرات: ﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا أَنْ تُصیبُوا قَوْماً بِجَهالَهٍ فَتُصْبِحُوا عَلی ما فَعَلْتُمْ نادِمینَ﴾
چه دستوری به مؤمنان می‌دهد؟

**پاسخ:** این آیه به ما آموزش می‌دهد که اگر فرد بی‌اعتمادی خبری برای ما آورد، فوراً آن را باور نکنیم و در صحت آن خبر تحقیق کنیم. چون اگر بدون تحقیق و از روی نادانی، به گروهی آسیبی برسانیم، بعداً پشیمان خواهیم شد و این پشیمانی سودی ندارد.

—

**فعالیت تکمیلی (صفحه ۷۹)**

**بخش ۱: درک مطلب**

**سوال:** با توجه به آیات درس، چهار مورد از ویژگی‌های مؤمنان واقعی را بیان کنید.

**پاسخ:**
۱. مؤمنان در حضور پیامبر(ص) و بزرگان، ادب را کاملاً رعایت می‌کنند و صدای خود را پایین می‌آورند.
۲. آنچه را که می‌شنوند، سریع باور نمی‌کنند و اول در مورد آن تحقیق و بررسی می‌کنند.
۳. اگر بین آنها نزاعی پیش آمد، دیگران را برای آشتی و ایجاد صلح میان آنها راه می‌اندازند.
۴. با یکدیگر برادر هستند و برای حفظ آرامش و امنیت جامعه تلاش می‌کنند.

**بخش ۲: اندیشه و تحقیق**

**سوال:** تحقیق کنید که منظور از “فسوق” در آیه ۶ سوره حجرات چیست؟

**پاسخ:** منظور از “فسوق” در این آیه، نافرمانی از دستورات خدا و گناهکاری است. بنابراین، “فاسق” به کسی گفته می‌شود که مرتکب گناه می‌شود و از فرمان‌های خدا سرپیچی می‌کند.

**صفحه ۸۴**

**پاسخ فعالیت‌های درسی**

**۱. درک مطلب**
پاسخ: پیامبر (ص) همیشه به مردم مهربانی می‌کرد و با آنان با محبت و نرمی رفتار می‌نمود. ایشان حتی با دشمنان خود نیز با گذشت و بزرگواری برخورد می‌کرد. این رفتار نیکوی پیامبر، دلیل اصلی محبوبیت ایشان در میان مردم بود.

**۲. کامل کنید**
پاسخ: خداوند در قرآن می‌فرماید: “وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ” (سوره قلم، آیه ۴). این آیه به ما می‌آموزد که پیامبر (ص) دارای اخلاق بسیار بزرگ و نیکو بود.

**۳. پیام آیات**
پاسخ: این آیات به ما یادآوری می‌کنند که پیامبر (ص) الگوی کاملی برای همه ماست. اگر می‌خواهیم خدا را دوست داشته باشیم و به بهشت برویم، باید از دستورات و سیره پیامبر پیروی کنیم.

**۴. ارتباط**
پاسخ: بین این دو آیه ارتباط مستقیم وجود دارد. آیه اول (سوره آل عمران، آیه ۳۱) به ما دستور می‌دهد که اگر خدا را دوست داریم، از پیامبر (ص) پیروی کنیم. آیه دوم (سوره قلم، آیه ۴) دلیل این دستور را بیان می‌کند و آن، اخلاق بزرگ و نیکوی پیامبر (ص) است.

—

**صفحه ۸۵**

**۵. درست و نادرست**
– پیامبر (ص) فقط با دوستانش مهربان بود. (**نادرست**)
– پیروی از پیامبر (ص) نشانه دوستی با خداست. (**درست**)
– اخلاق پیامبر (ص) الگوی کاملی برای مسلمانان است. (**درست**)

**۶. پاسخ دهید**
پاسخ: ما می‌توانیم در زندگی خود از اخلاق پیامبر (ص) مانند راستگویی، امانتداری، مهربانی با همه (حتی کسانی که با ما بدی کرده‌اند)، گذشت و بخشش، کمک به نیازمندان و خوش‌اخلاقی پیروی کنیم.

**۷. خودارزیابی**
پاسخ: من سعی می‌کنم در رفتارهای روزانه‌ام مانند صحبت کردن با پدر و مادر، برخورد با دوستانم و کمک به دیگران، مهربان باشم و از دروغ و بداخلاقی دوری کنم تا بتوانم از پیامبر (ص) الگو بگیرم.

در صفحه ۹۰ و ۹۱ کتاب قرآن پایه چهارم، پاسخ پرسش‌های درس چهاردهم به این صورت است:

قرآن کتاب آسمانی ما مسلمانان است. در این درس، با یکی از داستان‌های پندآموز قرآن آشنا می‌شویم. خداوند در این داستان، درس‌های مهمی برای زندگی به ما می‌دهد. این درس به ما یادآوری می‌کند که در برابر نعمت‌های خداوند همیشه شکرگزار باشیم و از کارهای ناشایست دوری کنیم. با خواندن و فهمیدن این آیات، راه درست زندگی کردن را یاد می‌گیریم و قلب‌هایمان به سوی خوبی‌ها و نیکی‌ها روشن می‌شود.

پاسخ درس پانزدهم قرآن پایهٔ چهارم (صفحات ۹۴، ۹۶ و ۹۷)

سوال اول:
قرآن کتاب آسمانی و راهنمای زندگی ما مسلمانان است. پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد (ص)، این کتاب مقدس را از سوی خداوند برای هدایت همهٔ مردم دریافت کردند.

سوال دوم:
قرآن کریم معجزهٔ پیامبر اسلام (ص) است. این کتاب با سخنان شیوا و معارف عمیق خود، همه را به پذیرش حقائق و زندگی بر اساس دستورات خدا دعوت می‌کند.

سوال سوم:
قرآن کتابی است برای همهٔ مردم و در همهٔ زمان‌ها. آموزه‌های آن همیشه تازه و راهگشای زندگی بشر است.

سوال چهارم:
قرآن برنامهٔ کامل زندگی است و به تمام پرسش‌های اساسی انسان پاسخ می‌دهد. این کتاب ما را به تفکر در مورد جهان آفرینش و شناخت خداوند فرا می‌خواند.

سوال پنجم:
قرآن داستان پیامبران پیشین و سرگذشت اقوام گذشته را بیان می‌کند تا عبرت و درس‌هایی برای ما باشد.

سوال ششم:
قرآن کریم در مدت ۲۳ سال، به تدریج و با توجه به نیازهای مردم بر پیامبر (ص) نازل شد.

سوال هفتم:
سوره‌های مکی معمولاً دربارهٔ اعتقادات اصلی مانند توحید، معاد و پیامبری سخن می‌گویند. سوره‌های مدنی بیشتر به بیان احکام عملی و قوانین اجتماعی می‌پردازند.

سوال هشتم:
هدف اصلی قرآن، هدایت انسان‌ها به سوی سعادت و خوشبختی در دنیا و آخرت است.