**راهنمای درس به درس فارسی کلاس چهارم دبستان**
**پاسخ پرسشهای کتاب درسی فارسی چهارم ابتدایی**
در این کتاب، به تمام پرسشها و تمرینهای کتاب فارسی کلاس چهارم دبستان، به صورت درس به درس پاسخ داده شده است. هدف این است که دانشآموزان عزیز بتوانند پس از خواندن هر درس، پاسخ سوالات آن را به خوبی یاد بگیرند و درک بهتری از متن درس پیدا کنند.
برای هر درس، پاسخها به گونهای نوشته شده که برای دانشآموزان کاملاً روشن و قابل فهم باشد. این کار به آنها کمک میکند تا خودشان را محک بزنند و ببینند چقدر از درس را یاد گرفتهاند. همچنین والدین و معلمان گرامی میتوانند از این پاسخها برای راهنمایی بهتر دانشآموزان استفاده کنند.
با مطالعه این راهنما، یادگیری درس فارسی برای دانشآموزان کلاس چهارم آسانتر و لذتبخشتر خواهد شد.
در این بخش، پاسخ پرسشهای درس اول کتاب فارسی کلاس چهارم را با هم مرور میکنیم.
**درک مطلب**
۱. **چرا نویسنده، باغ را به مدرسه تشبیه کرده است؟**
زیرا در باغ، هر گل و گیاهی شکل، رنگ و بوی خاص خودش را دارد؛ درست مانند دانشآموزان در مدرسه که هر کدام توانایی و ویژگیهای منحصر به فردی دارند.
۲. **در باغ مدرسهی ما چه چیزهایی وجود دارد؟**
در این باغ، گلهای زیبا و رنگارنگ، درختان بلند، سبزه و گیاهان خوشبو به چشم میخورند.
۳. **به نظر تو، چرا شاعر از ما میخواهد که از باغ مراقبت کنیم؟**
زیرا گیاهان و گلها موجودات زنده و با ارزشی هستند. آنها با زیبایی خود جهان را شاداب و با طراوت نگه میدارند و باید در حفظ و نگهداری آنها بکوشیم.
**واژهآموزی**
۱. **کلمهی همخانواده برای کلمات زیر بنویس:**
– مدرسه: مُدَرِّس، تدریس، درس
– زیبا: زیبایی، زیبنده، زیباترین
۲. **با کلمات زیر یک جمله بساز:**
– باغ: در باغ خانهمان درختان میوهی زیادی وجود دارد.
– شکوفه: شکوفههای بهاری، باغ را سفیدپوش کرده بودند.
**درست و نادرست**
– در باغ فقط یک نوع گل وجود دارد. (**نادرست**)
– مراقبت از گلها و گیاهان کار خوبی است. (**درست**)
– هر گلی شکل و بوی مخصوص به خود را دارد. (**درست**)
**کامل کنید**
– گلهای باغ، خوشبو و ________ هستند. (**رنگارنگ**)
– ما باید از باغ و گلهایش ________ کنیم. (**مراقبت**)
**خودارزیابی**
– من معنای شعر “باغ مدرسهی ما” را به خوبی یاد گرفتهام.
– میتوانم برای کلمات همخانواده مثال بزنم.
– با واژههای جدید جمله میسازم.
جواب سوالات کتاب فارسی چهارم دبستان
در این بخش میخواهیم به طور کامل و درس به درس، پاسخ سوالات کتاب فارسی چهارم دبستان را در اختیارتان قرار دهیم. شما میتوانید با انتخاب هر درس از فهرست زیر، پاسخ تمرینهای مربوط به آن را مشاهده کنید. همچنین، خوشحال میشویم اگر نظرات و پیشنهادهای خود را در قسمت دیدگاهها برای ما بنویسید.
بخش آنلاین (بهروز شده)
**پاسخ درس اول فارسی کلاس چهارم: آفریننده زیبایی**
در این درس، ما با مفهوم زیباییهای جهان و آفریننده آن آشنا میشویم. خداوند، که آفریدگار همه چیز است، جهان را پر از شگفتی و زیبایی آفریده است. وقتی به اطراف خود نگاه میکنیم، چیزهای زیبای زیادی میبینیم: آسمان آبی، کوههای بلند، درختان سبز، رودخانههای روان و گلهای رنگارنگ. همه اینها نشاندهنده قدرت و هنر خداوند هستند.
خداوند نه تنها جهان بیرون، بلکه چشمها، گوشها و دل ما را نیز آفریده است تا بتوانیم این زیباییها را ببینیم، بشنویم و احساس کنیم. وقتی با دقت به طبیعت نگاه میکنیم، انگار با زبان بیزبانی، عظمت و مهربانی خدا را درک میکنیم.
این درس به ما یادآوری میکند که باید برای این نعمتهای بزرگ سپاسگزار باشیم و از آنها به خوبی مراقبت کنیم. زیباییهای جهان، مانند یک کتاب بزرگ هستند که در هر صفحهاش، نام و یاد خداوند دیده میشود.
**پاسخ درس دوم فارسی کلاس چهارم: کوچ پرستوها**
در آغاز فصل پاییز، هوا به تدریج سرد میشود. در این زمان، پرستوها به صورت دستهجمعی، خانه و سرزمین خود را ترک میکنند و به سوی مناطق گرمسیر پرواز میکنند. این سفر طولانی را «کوچ» یا «مهاجرت» مینامند.
آنها این سفر بزرگ را برای یافتن هوای گرمتر و غذای بیشتر انجام میدهند. پرستوها مسیرهای بسیار طولانی را طی میکنند تا به جایی برسند که در آنجا غذا به اندازه کافی وجود دارد و میتوانند به راحتی زندگی کنند.
این پرندگان زیبا در بهار سال بعد، دوباره به خانه اصلی خود بازمیگردند. آنها با دقت و ظرافت بسیار، لانههای خود را تعمیر میکنند یا لانههای جدیدی میسازند تا بتوانند تخمگذاری کنند و جوجههای خود را بزرگ کنند.
کوچ پرستوها یک نمونه شگفتانگیز از هوش و غریزه قوی در دنیای حیوانات است. آنها بدون نقشه یا راهنما، مسیر درست را پیدا میکنند و این نشاندهنده قدرت خارقالعاده آفریدگار جهان است.
در درس سوم کتاب فارسی کلاس چهارم با نام “راز نشانهها” آشنا میشویم. این درس به ما میگوید که چرا باید از نشانههای راهنمایی و رانندگی پیروی کنیم.
این نشانهها مثل قوانین نانوشتهای هستند که به ما کمک میکنند تا در خیابانها و جادهها در امان باشیم. آنها به رانندگان و عابران پیاده میگویند که چه کارهایی را باید انجام دهند و از انجام چه کارهایی باید خودداری کنند.
هدف اصلی این نشانهها، حفظ سلامتی و جلوگیری از بروز حوادث ناگوار است. وقتی همه به این قوانین احترام بگذارند، رفتوآمد در خیابانها برای همه، چه کسانی که با ماشین حرکت میکنند و چه کسانی که پیاده راه میروند، ایمن و آسان میشود.
پس به یاد داشته باشیم که این علامتها برای محافظت از جان ما هستند و نادیده گرفتن آنها میتواند خطرناک باشد. احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی، در واقع احترام به زندگی خودمان و دیگران است.
**پاسخ درس چهارم فارسی کلاس چهارم؛ ارزش دانش**
در این درس، ما با ارزش واقعی دانش و دانایی آشنا میشویم. دانش، مانند نوری است که تاریکیهای نادانی را از بین میبرد و راه درست زندگی کردن را به ما نشان میدهد.
کسی که دانش دارد، مانند کسی است که چراغی روشن در دست دارد. او میتواند راه خود را در تاریکی پیدا کند، از افتادن در چاهها و گودالها جلوگیری کند و به مقصدش برسد. اما فرد نادان، مانند کسی است که در شب تاریک و بدون چراغ راه میرود. هر لحظه ممکن است بلغزد یا در جایی سقوط کند.
دانش به انسان توانایی میبخشد. یک فرد دانشمند میتواند برای خود و دیگران زندگی بهتری بسازد، مشکلات را حل کند و به جامعه خود خدمت کند. دانش است که باعث پیشرفت بشر و ساختن اختراعات مختلف شده است.
پس ما باید برای کسب دانش تلاش کنیم و قدر فرصت درس خواندن را بدانیم. دانش، گنجی است که هیچگاه از بین نمیرود و هرچه بیشتر آن را تقسیم کنیم، ارزشش بیشتر میشود.
در این درس، دانشآموزان با داستان پرندهای آشنا میشوند که در قفس اسیر است. این پرنده آرزوی آزادی دارد و میخواهد به آسمان آبی و طبیعت زیبا پرواز کند.
با تلاش و امید، پرنده موفق میشود از قفس فرار کند و خود را به دشت و جنگل برساند. او در آنجا میتواند آزادانه زندگی کند، با دیگر پرندگان بازی کند و از زیباییهای جهان لذت ببرد.
این درس به کودکان میآموزد که آزادی چقدر ارزشمند است. همه موجودات زنده، از جمله پرندگان، دوست دارند آزاد باشند و در محیط طبیعی خود زندگی کنند. ما نیز باید به طبیعت و حیوانات احترام بگذاریم و اجازه دهیم در محیط خودشان آزاد و شاد باشند.
**پاسخ درس ششم فارسی کلاس چهارم؛ داستان آرش کمانگیر**
در زمانهای بسیار قدیم، بین ایران و توران جنگی سخت درگرفت. در این نبرد، سربازان دو طرف بسیار جنگیدند و در پایان، هر دو سپاه خسته و فرسوده شدند. سرانجام، دو طرف تصمیم گرفتند صلح کنند.
رهبران دو سپاه با هم گفتوگو کردند و به این نتیجه رسیدند که برای تعیین مرز دو کشور، یک تیر از سوی ایران پرتاب شود. هر کجا که تیر به زمین نشست، آنجا مرز ایران و توران خواهد بود.
همه میدانستند که این کار نیاز به یک پهلوان بااراده و قوی دارد. در این هنگام، مردی دلاور و میهنپرست به نام آرش، که از پهلوانان بزرگ ایران بود، برای انجام این مأموریت پیش قدم شد.
آرش بر بلندترین قله کوه دماوند ایستاد. کمانی بزرگ در دست گرفت و تیری را بر چله کمان گذاشت. او با تمام نیرو و عشق خود به میهن، تیر را رها کرد.
تیر آرش از کوه و دشت گذشت و مسیری بسیار طولانی را پیمود. سرانجام، در جایی دور، بر تنه درخت گردویی بزرگی فرود آمد. آن مکان، مرز جدید ایران و توران مشخص شد.
آرش با فداکاری خود، مرزهای ایران را گسترش داد و نامش برای همیشه در تاریخ این سرزمین ماندگار شد. او با از خودگذشتگی نشان داد که عشق به میهن میتواند باعث انجام کارهای بزرگ شود.
**پاسخ درس ۷ فارسی چهارم دبستان؛ مهمان شهر ما**
در این درس، دانشآموزان با یک سفرنامه کوتاه و زیبا آشنا میشوند. نویسنده، خاطرهٔ سفر خود به شهر یزد را تعریف میکند. او از دیدن مناظر و مکانهای مختلف این شهر تاریخی، بسیار خوشحال شده است.
نویسنده در ابتدا توضیح میدهد که چقدر مشتاق دیدن یزد بوده است. وقتی وارد شهر میشود، با بادگیرهای بلند و خانههای قدیمی روبرو میشود که برایش جالب هستند. او از مردم خونگرم و مهماننواز یزد نیز صحبت میکند که با روی خوش از او استقبال کردند.
یکی از بخشهای مهم سفر، بازدید از زندان اسکندر است. او توصیف میکند که این مکان چه حس عجیب و قدیمی به او داده است. سپس به دیدن مسجد جامع یزد میرود و از دیدن منارههای بلند و کاشیکاریهای زیبای آن شگفتزده میشود.
در ادامه، نویسنده از خرید سوغات یاد میکند. شیرینیهای معروف یزد مانند قطاب و پشمک را میخرد و از طعم آنها لذت میبرد. در پایان، او با کمی دلتنگی شهر یزد را ترک میکند و این سفر را یکی از بهترین خاطرات خود میداند.
هدف این درس، آشنا کردن دانشآموزان با یکی از شهرهای تاریخی و زیبای ایران و تقویت حس میهنپرستی در آنهاست.
**صفحه ۸۴**
**درک مطلب**
1. **شاعر در این شعر، چه چیزهایی را دوست دارد؟**
شاعر در این شعر، همه چیزهای زیبای جهان را دوست دارد. او عاشق نور خورشید، مهربانی مردم، دانایی، راستی و بخشندگی است. در حقیقت، او همه چیزهای خوب و نیکو را در جهان دوست دارد.
2. **چرا شاعر میگوید: «دوست دارم گرگ و میش صبح را»؟**
زیرا او زیبایی و آرامش لحظههای ابتدای روز، زمانی که شب به صبح تبدیل میشود، را بسیار دوست دارد. این زمان برای او پر از حس تازه شدن و امید است.
3. **شاعر چه چیزهایی را از خداوند میخواهد؟**
او از خداوند چیزهای خوب و ارزشمند میخواهد؛ مانند یک دل پاک و مهربان، یک خانه پر از مهر و محبت، و یک زندگی همراه با دانش و خرد.
**واژهآموزی**
**کلمههای همخانواده:**
* خانه -> خانوار، خانهدار
* دانش -> دانشمند، دانشآموز
* بخشش -> بخشنده، بخشایش
**صفحه ۸۵**
**خوانش و نگارش**
**خوانش:**
* شعر را با صدای بلند، شمرده و واضح بخوانید.
* به احساسات شاعر هنگام خواندن شعر توجه کنید و سعی کنید همان حس را با صدای خودتان نشان دهید.
**نگارش:**
* **جملهسازی با کلمات:**
* **دانش:** دانش باعث پیشرفت انسان میشود.
* **راستی:** راستی و درستی پایهٔ دوستی است.
* **بخشش:** بخشش یکی از کارهای پسندیده است.
* **پرکردن جای خالی:**
* من نور آفتاب را **دوست دارم**.
* خداوندا، به من خرد و دانش **عطا کن**.
**صفحه ۹۱**
**درک مطلب**
1. منظور از “مادر مهربان” در این شعر، سرزمین ایران است. شاعر میخواهد بگوید که ایران مانند مادری دلسوز و مهربان است که از همهٔ ما مراقبت میکند.
2. شاعر از ما میخواهد که از آب و خاک کشورمان به خوبی محافظت کنیم. این منابع، گنجهای باارزشی هستند که باید برای نسلهای آینده نیز حفظ شوند.
3. بله، این شعر حس میهنپرستی و عشق به وطن را در خواننده ایجاد میکند. وقتی آن را میخوانیم، احساس غرور و مسئولیت نسبت به کشورمان در ما به وجود میآید.
**واژهآموزی**
* **همخانوادهٔ “مهر”:** مهربان، مهرورز، مهربانی
* **همخانوادهٔ “ساز”:** سازنده، سازی، سازندگی
**خوانش و فهم**
* **درست ✅**
* **نادرست ❌**
* **درست ✅**
—
**صفحه ۹۲**
**نگارش**
**جملهسازی:**
* دانشآموزان در مدرسه **پرورش** فکری و اخلاقی پیدا میکنند.
* کشاورزان با کار سخت خود، باعث **آبادانی** روستاها و شهرها میشوند.
* ما باید برای پیشرفت کشورمان، در راه **سازندگی** آن بکوشیم.
**درستنویسی**
* ما باید از نعمتهای خداوند به درستی استفاده کنیم.
* دانشآموزان در کلاس به حرفهای معلم گوش میدهند.
**بازی با کلمات**
**کلمهٔ مورد نظر: میهن**
* م _ _ _ ن
* م _ _ ه _
* _ _ ه _ _
**صفحه ۹۵**
**درک مطلب**
1. منظور از “خانه” در این شعر، میهن و کشور عزیزمان ایران است. شاعر از آن به عنوان خانهای بزرگ یاد میکند که همه ما در آن زندگی میکنیم.
2. شاعر از رودها، کوهها، دشتها و دریاهای ایران نام میبرد. او این قسمتهای مختلف کشور را مانند اعضای یک خانه بزرگ میداند.
3. به نظر من زیباترین قسمت ایران، کوههای بلند و سرسبز آن هستند که نماد استواری و زیبایی هستند.
**صفحه ۹۶**
**واژهآموزی**
* **همخانه:** کسی که در یک خانه با دیگران زندگی میکند.
* **هممیهن:** کسی که در یک کشور به دنیا آمده و زندگی میکند.
* **همکلاس:** کسی که با ما در یک کلاس درس میخواند.
* **همسفر:** کسی که با ما به یک سفر میرود.
**نگارش**
**جملههای زیر را با «را» کامل کن.**
* من کتابِ زیبایی را از کتابخانه برداشتم.
* علی تکلیفش را با دقت نوشت.
* مادر میوهها را در ظرف چید.
**صفحه ۱۰۱**
**درک مطلب**
1. نویسنده در این متن، کشور ایران را به یک خانه بزرگ تشبیه کرده است. درست همانطور که ما از خانه کوچک خودمان مراقبت میکنیم، باید از این خانه بزرگ هم محافظت کنیم.
2. ما میتوانیم با کارهای سادهای از میهنمان محافظت کنیم؛ مثلاً در نگهداری از طبیعت کوشا باشیم، زباله نریزیم، در مصرف آب و برق صرفهجویی کنیم و به قوانین کشور احترام بگذاریم.
3. وقتی همه مردم در حفظ نظافت و پاکیزگی محیط زیست بکوشند، کشور ما همیشه زیبا و سالم خواهد ماند.
در صفحه ۱۰۵ کتاب فارسی پایه چهارم، با درس سیزدهم آشنا میشویم. در این صفحه، تمرینهایی وجود دارد که به شما کمک میکند مفهوم درس را بهتر بفهمید و با کلمات جدید بیشتر آشنا شوید.
سوالات این صفحه درباره موضوع اصلی درس، شخصیتهای داستان و کلماتی است که معنی آنها را باید یاد بگیرید. با پاسخ دادن به این سوالات، میتوانید مطمئن شوید که درس را به خوبی یاد گرفتهاید.
برای هر سوال، باید با دقت به متن درس رجوع کنید و پاسخ درست را پیدا کنید. این کار به تقویت مهارت خواندن و درک مطلب شما کمک زیادی میکند.
در صفحه ۱۱۰ کتاب فارسی کلاس چهارم، با درس چهاردهم آشنا میشویم. در این درس، با کلمات و جملات تازهای روبرو میشویم که به ما کمک میکنند خواندن و درک مطلب خود را قویتر کنیم.
تمرینهای این صفحه به گونهای طراحی شدهاند که معنای واژههای جدید را بهتر بفهمیم و بتوانیم از آنها در جملههای خودمان استفاده کنیم. با انجام این تمرینها، با کاربرد درست کلمات در جایگاه خودشان بیشتر آشنا خواهیم شد.
هدف اصلی این است که با متن به راحتی ارتباط برقرار کنیم و به سوالات مربوط به آن، به درستی پاسخ دهیم. این کار باعث میشود مهارت خواندن و فهمیدن ما روز به روز بهتر شود.
**صفحه ۱۱۴**
**درک مطلب**
1. **شعر دربارهٔ چه کسی است؟**
این شعر دربارهٔ امام زمان (عج) است.
2. **به نظر شما، چرا شاعر امام زمان را «آفتاب پشت ابر» نامیده است؟**
شاعر این تشبیه را به کار برده چون امام زمان مانند خورشیدی درخشان است که در پشت ابر از دید ما پنهان است. ما او را مستقیماً نمیبینیم، اما وجود پربرکتش جهان را روشن و زنده نگه داشته است.
3. **ما چگونه میتوانیم به امام زمان کمک کنیم تا ظهور کند؟**
ما با انجام کارهای خوب، رفتار نیک با دیگران، دوری از گناه و اطاعت از دستورات خداوند میتوانیم زمینهساز ظهور آن حضرت شویم.
—
**صفحه ۱۲۱**
**واژهآموزی**
**کلمههای همخانواده را پیدا کن و با آنها جمله بساز.**
* نگاه -> نگاه کردن -> نگر -> نگریستن
* **جمله:** من با **نگاه** به آسمان، ستارهها را تماشا میکنم.
* شناس -> شناسایی -> شناسنامه -> شناختن
* **جمله:** من با مطالعه، چیزهای جدید را **شناسایی** میکنم.
* یار -> یاوری -> یاری -> یاران
* **جمله:** من در کارهای خوب به دوستانم **یاری** میدهم.
* آرام -> آرامش -> آرامیدن
* **جمله:** صدای آبشار **آرامش** عجیبی به من میدهد.
—
**صفحه ۱۲۲**
**خوانش و فهم**
1. **در بیت «ای پنهان در پس پرده غیبت، حاضر در هر زمان / وی درمان دردهای بیدوا، یا صاحب الزمان» شاعر چه ویژگیهایی برای امام زمان بیان کرده است؟**
شاعر بیان کرده که امام زمان اگرچه از دیدگان ما پنهان است، اما همواره حاضر و ناظر بر اعمال ما میباشد. همچنین، ایشان درمانگر رنجها و مشکلاتی است که هیچ درمانی برای آنها نیست.
2. **با توجه به شعر، امام زمان چگونه شخصیتی دارد؟**
امام زمان شخصیتی بسیار مهربان، دانا و قدرتمند دارد. او پناهگاه و امید مردم است و برای هدایت و نجات بشریت آماده میباشد.
**درست و نادرست**
* امام زمان همیشه حاضر و ناظر بر ماست. **درست**
* امام زمان فقط پس از ظهور به مردم کمک میکند. **نادرست**
**کلمههای مناسب را پیدا کنید.**
* امام زمان مانند خورشید پشت ابر، جهان را روشن کرده است.
* او پناه و امید مردم است.
* او درمانگر همهٔ دردهای بیدرمان است.
**عنوان: پاسخ بخش «بخوان و بیندیش» درس شانزدهم**
**صفحهی ۱۲۶**
**متن بازنویسیشده:**
در این بخش، داستانی با نام «دوستی» مطالعه میکنیم. این داستان دربارهی ارزش دوستی و وفاداری است.
در آغاز داستان، دو دوست صمیمی را میبینیم که با هم به سفر میروند. در میان راه، بین آنها بحث و جدل پیش میآید. یکی از آنها از روی خشم، به دوستش حرف ناخوشایندی میزند. اما دوستش هیچ پاسخی به او نمیدهد و سکوت میکند. او تنها روی شنهای کنار راه مینویسد: «امروز، بهترین دوستم به من حرف ناراحتکنندهای زد.»
آنها به راه خود ادامه میدهند و به یک رودخانه میرسند. هنگام عبور از رودخانه، یکی از آنها در آب میافتد و در حال غرق شدن است. اما دوستش فوراً خودش را به آب میزند و او را نجات میدهد.
پس از نجات از رودخانه، آن فرد که از مرگ رهایی یافته، روی یک سنگ بزرگ مینویسد: «امروز، بهترین دوستم جان مرا نجات داد.»
دوستش با تعجب از او میپرسد: «چرا بار اول که به تو توهین کردم، روی شن نوشتی و الآن که کمکت کردم، روی سنگ نوشتی؟»
او در پاسخ میگوید: «وقتی کسی ما را میرنجاند، باید آن رنجش را جایی بنویسیم که باد به راحتی آن را پاک کند؛ مثل نوشتن روی شن. اما وقتی کسی برای ما کار خوبی انجام میدهد، باید آن را در جایی ثبت کنیم که همیشه بماند و فراموش نشود؛ مثل نوشتن روی سنگ.»
**نتیجهگیری داستان:**
این داستان به ما یادآوری میکند که کارهای خوب و محبتهای دیگران را همیشه به یاد بسپاریم، اما اشتباهات و رنجشهایشان را سریع ببخشیم و فراموش کنیم. این نگرش، باعث میشود دوستیهایمان پایدار و قوی بماند.
پاسخ درس هفدهم کتاب فارسی کلاس چهارم – صفحه ۱۳۳
در این درس، دانشآموزان با متن زیبایی دربارهٔ مهربانی و کمک به دیگران آشنا میشوند. مفهوم اصلی درس این است که وقتی به کسی محبت میکنیم، این مهربانی مانند یک هدیهٔ ارزشمند به خودمان هم برمیگردد.
فعالیتهای درسی بر درک بهتر این مفهوم و تقویت مهارتهای خواندن و نوشتن تمرکز دارند. دانشآموزان با انجام این تمرینها، معنای مهربانی و همکاری را بهتر درک میکنند و یاد میگیرند که چگونه در زندگی روزمره از آن استفاده کنند.
هدف این است که بچهها علاوه بر یادگیری درس فارسی، نکات مهم اخلاقی و اجتماعی را نیز بیاموزند و در رفتارهای خود به کار ببرند.