پاسخ تمرینهای درس سیزدهم علوم کلاس چهارم
درس سیزدهم علوم پایهٔ چهارم – تنوع گیاهان
**زیستگاهها**
**راهنمای گام به گام**
**کتاب علوم چهارم دبستان**
در این درس، با محیطهای زندگی جانوران و گیاهان آشنا میشویم. زیستگاه به جایی گفته میشود که یک موجود زنده در آن زندگی میکند و نیازهای خود مانند غذا، آب و پناهگاه را در آنجا تأمین میکند.
هر زیستگاه ویژگیهای خاص خود را دارد. برای مثال، جنگل پر از درختان بلند، علفزارها پوشیده از گیاهان کوتاه و کویر دارای خاک خشک و گرم است. جانوران و گیاهان با توجه به شرایط زیستگاه، شکل و رفتارهای خاصی پیدا کردهاند.
مثلاً شتر در کویر زندگی میکند و میتواند روزها بدون آب دوام بیاورد. یا ماهی در آب دریا شنا میکند و با آبشش نفس میکشد. این ویژگیها به موجودات زنده کمک میکند تا در محیط خود زنده بمانند.
انسان نیز در زیستگاه خود زندگی میکند، اما برخلاف دیگر جانداران، میتواند محیط خود را تغییر دهد. ساخت خانه، جاده و شهر نمونههایی از تأثیر انسان بر طبیعت است. ما باید مراقب باشیم تا این تغییرات به زیستگاههای دیگر موجودات آسیب نزند.
محافظت از زیستگاهها برای ادامه زندگی همه موجودات زنده بسیار مهم است. با نگهداری از آب، خاک و هوا، میتوانیم به حفظ طبیعت کمک کنیم.
درس دهم ۱۳ علوم پایه چهارم – گوناگونی گیاهان
درس دهم: علوم کلاس چهارم – تنوع گیاهان
فعالیت (صفحه ۱۱۳ علوم چهارم)
آزمایش (صفحه ۱۱۳ علوم چهارم)
جمع آوری اطلاعات (صفحه ۱۱۴ علوم چهارم)
فکر کنید (صفحه ۱۱۵ علوم چهارم)
فعالیت (صفحه ۱۱۵ علوم چهارم)
فکر کنید (صفحه ۱۱۶ علوم چهارم)
فعالیت (صفحه ۱۱۶ علوم چهارم)
گفتگو (صفحه ۱۱۸ علوم چهارم)
فکر کنید (صفحه ۱۱۸ علوم چهارم)
راهنمای علوم کلاس چهارم /
درس ۱۳: محل زندگی جانداران
فعالیت صفحه ۱۱۳ علوم چهارم
در حیاط مدرسه یا پارک اطراف آن:
چه چیزهای زنده و غیرزنده را مشاهده میکنید؟ آنها را در جدول مقابل دستهبندی نمایید.
| زنده | غیرزنده |
| درخت چنار | خاک |
| ملخ | آب |
| زنبور | سطل زباله |
| گنجشک | نیمکت |
| گل رز | هوا |
| گربه | سنگ |
| درخت کاج | الاکلنگ |
موجودات زندهای که در جدول صفحه قبل مشاهده کردید را در جدول روبرو دستهبندی کنید.
| گیاهان | درخت کاج |
| درخت چنار | ملخ |
| گل رز | زنبور |
| درخت کاج | گربه |
| گنجشک |
بدون داشتن متن اصلی، انجام یک بازنویسی دقیق غیرممکن است. اما برای کمک به شما، یک نمونه کلی از نحوهی بازنویسی یک درس علوم چهارم با لحن ساده و قابل فهم را ارائه میدهم.
**فرض کنید متن اصلی درباره «چگونگی تشکیل خاک» است:**
**متن بازنویسی شده:**
خاک از خرد شدن و تجزیهی سنگها به وجود میآید. این کار به کمک چند چیز مهم انجام میشود:
* **تغییر دما:** وقتی در روز سنگها زیر نور خورشید گرم میشوند و شبها سرد میشوند، بعد از مدتی ترک برمیدارند و خرد میشوند.
* **آب:** آب باران وقتی در شکاف سنگها نفوذ میکند و در زمستان یخ میزند، حجم آن زیاد شده و سنگ را میشکند.
* **ریشهی گیاهان:** ریشهی گیاهان به مرور زمان درون سنگها رشد میکنند و آنها را از هم جدا میکنند.
* **جانوران:** بعضی از جانوران مثل کرمهای خاکی با حرکت خود در زمین، به مخلوط کردن مواد و تشکیل خاک کمک میکنند.
بعد از خرد شدن سنگها، موادّی مثل بقایای گیاهان و جانوران نیز به آن اضافه میشود و در نهایت خاک تشکیل میشود که برای رشد گیاهان بسیار مهم است.
—
لطفاً متن صفحه ۱۱۳ را ارسال کنید تا بتوانم بازنویسی دقیق و کاملی را برای شما انجام دهم.
جمع آوری اطلاعات صفحه ۱۱۴ علوم چهارم
در مورد خوراک حیواناتی که اسمشان را در جدول قبل نوشتید، تحقیق کنید و اطلاعات لازم را به دست آورید. سپس جدول مقابل را پر کنید و در نهایت تعیین کنید:
کدام یک از حیوانات در این جدول از گیاهان تغذیه میکنند و کدام یک گوشتخوار هستند و از حیوانات دیگر میخورند؟
پاسخ: ملخ و زنبور از گیاهان تغذیه میکنند و گربه، گوشتخوار است.
آیا در این جدول، حیوانی وجود دارد که هم گیاهان و هم گوشت را بخورد؟
پاسخ: بله – گنجشک.
فکر کنید صفحه ۱۱۵ علوم چهارم
لطفاً به عکسهای زیر با دقت نگاه کنید و به سوالات پاسخ دهید.
بین این جانداران، رابطهی غذایی چگونه است؟
پاسخ: آنها یک زنجیرهی غذایی میسازند.
رابطهی غذایی بین این موجودات زنده را با پیکان نشان دهید.
پاسخ: جلبک و حیوانات کوچک آبزی → ماهی
پاسخ: گاو وحشی → شیر
فعالیت صفحه ۱۱۵ علوم چهارم
با نگاه به تصویر ارائه شده،
– گنجشک چه چیزهایی میخورد؟
پاسخ: کرم خاکی و دانه گیاهان
– چه حیواناتی گنجشک را شکار میکنند؟
پاسخ: روباه و گربه
– در این تصویر چند زنجیره غذایی میبینید؟
پاسخ: ۴
– کدام حیوان در همهٔ این زنجیرهها وجود دارد؟
پاسخ: گنجشک
جواب فعالیت صفحه ۱۱۵ علوم چهارم
فکرکنید صفحه ۱۱۶ علوم چهارم
۱- در این تصویر از شبکه غذایی، چند مسیر مختلف برای خوراکیها وجود دارد؟
پاسخ: پنج مسیر
۲- اگر در این شبکه غذایی همه موشها ناپدید شوند، آیا شاهینها نیز منقرض میشوند؟
پاسخ: خیر، زیرا شاهینها میتوانند از راههای دیگر مانند خوردن خرگوش یا مار نیز تغذیه کنند.
فعالیت صفحه ۱۱۶ علوم چهارم
وسایل مورد نیاز: کمی خاک معمولی باغچه، یک قاشق پلاستیکی، یک کاسه آب، و یک ظرف با عمق مناسب
۱. با استفاده از قاشق، خاک را به آرامی هم بزنید و کرمهای خاکی موجود در آن را پیدا کنید.
۲. خاک حاوی کرمها را داخل ظرف بریزید.
۳. مقداری آب به آرامی روی خاک بریزید تا سطح آن کاملاً پوشیده شود.
– به نظر شما چه اتفاقی برای کرمها خواهد افتاد؟
پاسخ: کرمها از خاک خارج میشوند، زیرا محیط زندگی آنها تغییر کرده است.
– چه چیزی مشاهده میکنید؟
پاسخ: با پر شدن فضاهای خالی خاک با آب، شرایط زندگی کرمها دگرگون شده و آنها به دلیل ناتوانی در تنفس، به سطح خاک میآیند.
گفتوگو صفحه ۱۱۸ علوم چهارم
– آیا ماهی، ببر و عقاب قادرند در هر نقطهای از جهان ساکن شوند؟ چرا؟
پاسخ: خیر، زیرا هر یک از این جانوران برای ادامه زندگی به شرایط خاصی نیاز دارند که تنها در محیط مناسب خود فراهم است.
– آیا حیوانات منطقه زندگی شما میتوانند در مکانهای بسیار گرم یا بسیار سرد زنده بمانند؟ چرا؟
پاسخ: خیر، زیرا در محیطی که ما زندگی میکنیم، هوا نه بیش از حد گرم است و نه بیش از حد سرد.
فکرکنید صفحه ۱۱۸ علوم چهارم
آیا فکر میکنید یک پارک یا باغچه میتواند یک محیط طبیعی برای زندگی باشد؟ چرا اینطور فکر میکنید؟
پاسخ: بله، زیرا در این فضاها، گیاهان، گلها، کرمهای خاکی و دیگر جانداران زندگی میکنند که همگی موجودات زنده محسوب میشوند.