**عنوان: درک شعر «ای مادر عزیز» از کتاب فارسی ششم (درس دوم)**
**توضیح کلی:**
این بخش به توضیح و بازنویسی معنی واژهها و عبارتهای شعر «ای مادر عزیز» میپردازد تا درک آن را برای دانشآموزان آسانتر کند.
**معنی واژهها و عبارتها:**
* **مادر:** به معنای والده یا “مامان” است.
* **همخانواده:** مادری، مادرانه
* **مخالف (متضاد):** پدر
* **عزیز:** به معنای گرامی، دوستداشتنی و کسی که بسیار ارزشمند است.
* **همخانواده:** اعزاز، تعزیز، عزیزه
* **مخالف (متضاد):** بیارزش، حقیر
* **سایۀ لطف:** این ترکیب به معنای پناهگاه مهربانی و حمایت است. مانند سایهای که از گرما محافظت میکند، مادر نیز همیشه پناهگاه محبت و حمایت است.
* **ماه:** در اینجا به معنای زیبا و نورانی است و برای توصیف چهرۀ زیبای مادر به کار رفته است.
* **همخانواده:** مه، ماهرو، ماهواره
* **مخالف (متضاد):** خورشید (البته در اینجا بیشتر برای زیبایی به کار رفته و مخالف مستقیم نیست)
* **روشن:** به معنای درخشان، نورانی و تابان.
* **همخانواده:** روشنی، روشنایی، روشنگر
* **مخالف (متضاد):** تاریک
* **چشم و چراغ:** این ترکیب کنایی به معنای عزیزترین و نور چشمی است. مادر، روشنیبخش زندگی و عزیزترین فرد است.
* **دل:** در اینجا به معنای جان، قلب و درون است.
* **همخانواده:** دلداده، دلسوز، دلی
* **مخالف (متضاد):** — (معمولاً متضاد مستقیم ندارد)
* **تن:** به معنای بدن و کالبد است.
* **همخانواده:** تنوع، تنی چند، تنیده
* **مخالف (متضاد):** جان، روح
* **جان:** به معنای روح، زندگی و نفس.
* **همخانواده:** جانان، جانانه، جانی
* **مخالف (متضاد):** تن، بدن
* **فداکار:** به معنای از خودگذشته، ایثارگر و کسی که برای دیگران از خود میگذرد.
* **همخانواده:** فدا، فداکاری، فدایی
* **مخالف (متضاد):** خودخواه
* **مهربان:** به معنای دلسوز، با محبت و خوشقلب.
* **همخانواده:** مهر، مهربانی، مهرورز
* **مخالف (متضاد):** بیرحم، خشن
* **غم:** به معنای اندوه، ناراحتی و درد.
* **همخانواده:** غمگین، غمناک، غمخوار
* **مخالف (متضاد):** شادی، خوشحالی
* **شاد:** به معنای خوشحال، مسرور و خرسند.
* **همخانواده:** شادی، شادمان، شاداب
* **مخالف (متضاد):** غمگین، ناراحت
**هدف از این درس:**
هدف این درس، آشنا کردن دانشآموزان با مفهوم عمیق محبت مادر، تقویت دایرهی واژگان و درک بهتر زیباییهای زبان فارسی از طریق این شعر است.

نام درس: درس دوم | موضوع: درک معنای واژهها و شعر | پایه ششم ابتدایی
در این درس، با نامهای از یک فرزند به مادرش روبرو میشویم. این نامه، احساسات عمیق و سپاسگزاری فرزند را نشان میدهد. او از مادرش به خاطر همه محبتها و فداکاریهایش تشکر میکند.
در بخش شعر این درس، شاعر با زبانی ساده و زیبا، احساسات خود را نسبت به مادر بیان میکند. او از مادر به عنوان کسی یاد میکند که همیشه پشتیبان و مایه آرامش او بوده است.
هدف این درس، تقویت درک معنای واژهها و اشعار و همچنین پرورش احساس احترام و قدردانی نسبت به مادر و زحمات بیپایان اوست.
معنی کلمات شعر ای مادر عزیز فارسی ششم
برون: به معنی بیرون است.
سرا: یعنی خانه.
مهر: به معنای دوستی و محبت است.
سهل: یعنی آسان و بیدردسر.
مایه: یعنی سبب و دلیل چیزی.
قربان: یعنی فدا کردن و از جان گذشتگی.
هم پایه: یعنی برابر و در یک سطح.
معنی شعر ای مادر عزیز:
ای مادر گرامی که جانم فدایت باد / قربان مهربانی و خوش قلبی و صفای تو
هیچگاه محبت یاران و نزدیکان / به پای عشق و وفاداری تو نمیرسد
مهربانیات از قلبم بیرون نمیرود / چرا که این سینه خانهی توست و این دل، جایگاه تو
ای مادر عزیزی که جان به من بخشیدی / اگر اکنون جانت را فدا کنم کاری ساده است
خشنودی تو باعث شادی من است / زیرا رضای خدا در رضایت توست
اگر فرمانروایی جهان به دست من بود / همهی دنیا را به پای تو میریختم