در این بخش، به توضیح و معنی ابیات شعر “باران” از کتاب فارسی پایه ششم میپردازیم. هدف این است که مفهوم هر بیت را به زبانی ساده و قابل درک بیان کنیم.
**متن شعر:**
باران باران ببار
خوش ببار بر سرِ کوهسار
بر سرِ کشتزار
بر سرِ سبزهزار
تا سیراب گردد هر ریشه
تا بنوشد هر کسی ساغری
تا بروید سبزه و گل
تا بشوید غباری از رخسار
باران باران ببار
خوش ببار بر سرِ کوهسار
**معنی ابیات:**
* **باران باران ببار / خوش ببار بر سرِ کوهسار:**
شاعر با شوق و دعا میگوید: ای باران، بیا و ببار. با طراوت و خوشحالی بر فراز کوهها و دشتها نازل شو.
* **بر سرِ کشتزار / بر سرِ سبزهزار:**
بر روی زمینهای کشاورزی و بر روی چمنزارهای سرسبز ببار.
* **تا سیراب گردد هر ریشه:**
تا هر ریشهای در خاک، از آب تو سیراب شود.
* **تا بنوشد هر کسی ساغری:**
تا هر موجود زندهای (مانند انسان، حیوان و گیاه) سهمی از این آب گوارا را بنوشد.
* **تا بروید سبزه و گل:**
تا گیاهان و گلهای زیبا رشد کنند و زمین را بیارایند.
* **تا بشوید غباری از رخسار:**
تا گرد و غبار را از چهرهی گلها و طبیعت بشویی و همه چیز را پاک و تمیز کنی.
* **باران باران ببار / خوش ببار بر سرِ کوهسار:**
در پایان، شاعر دوباره دعایش را تکرار میکند: ای باران، ببار و با شادابی بر فراز کوهستانها ببار.

درس نهم: مفهوم واژهها و درک شعر
در این درس، با معنای کلمات و مفهوم شعر آشنا میشویم. هدف این است که بتوانیم کلماتی را که میخوانیم به خوبی درک کنیم و بفهمیم شاعر در شعرش چه میخواهد به ما بگوید.
برای فهمیدن معنای یک کلمه، میتوانیم به جملهای که کلمه در آن به کار رفته است توجه کنیم. گاهی اوقات با دیدن نقش کلمه در جمله، بهتر میتوانیم معنی آن را بفهمیم.
در بخش شعر، باید به احساسات و تصاویری که شاعر با کلماتش میسازد، دقت کنیم. شعر مانند یک نقاشی با کلمات است که احساسات و داستانی را به ما نشان میدهد. با یادگیری معنای درست کلمات، میتوانیم لذت بیشتری از خواندن شعر ببریم و پیام شاعر را بهتر درک کنیم.
معنی بیت های بخوان و حفظ کن باران فارسی ششم
در این درس، شعر زیبایی دربارهٔ باران میخوانیم. شاعر در این شعر، باران را مخاطب قرار میدهد و با آن حرف میزند. او از باران میپرسد که از کجا میآید و چرا همیشه تازه و خوشبو است.
در ادامه، شاعر به باران میگوید که تو با قطراتت، باغچهها را سبز و زیبا میکنی و به گلها و گیاهان جان میبخشی. او از باران تشکر میکند و میگوید که کار تو بسیار ارزشمند و دوستداشتنی است.
این شعر به ما میآموزد که به پدیدههای طبیعی مانند باران با دقت نگاه کنیم و زیباییها و فواید آنها را ببینیم. باران نه تنها طبیعت را زیبا و سرسبز میکند، بلکه باعث شادی و نشاط انسانها نیز میشود.
بخوان و حفظ کن باران فارسی ششم
بیت ۱:
خوشا حال آنان که خدا پشتیبانشان است
و کارشان تنها ستایش خدا و تلاوت قرآن است.
نکته: «خوشا» به معنای «چه خوب» است و یک شبهجمله محسوب میشود.
– «بی» در پایان بیت به معنای «باشد» است و از گویش لری گرفته شده.
– «حمد و قُل هو الله» اشاره به سورههای قرآن دارد.
بیت ۲:
خوشا به حال کسانی که همواره به نماز مشغولاند
و بهشت جاویدان، خانه و جایگاه آنان است.
❤❤❤ همگام درس ❤❤❤
بیت ۳:
خدایا، فریاد دلم را بشنو و به یاریام بیا
تو یاور بیپناهانی و من نیز تنها و بیکس ماندهام.
نکته: «به فریاد رسیدن» کنایه از کمک کردن است.
– «خداوندا»: منادا و نداء / «رس»: فعل امر از «رسیدن».
بیت ۴:
همه میگویند طاهر کسی ندارد
اما وقتی خدا یار من است، چه نیازی به دیگری دارم؟
نکته ادبی: طاهر اشاره به نام شاعر، باباطاهر، دارد. آوردن نام شاعر در پایان شعر را «تخلّص» میگویند که در غزل بیشتر دیده میشود.
قالب شعر: رباعی
شاعر: سیّد حسن حسینی
❤❤❤ همگام درس ❤❤❤
بیت ۵:
ای نام تو که بر لبم چون گلی شکفته است
همواره در مهربانیات غوطهورم، شب و روز.
نکتههای آرایهای: لب مانند گلدان تشبیه شده / «روز و شب» تضاد دارند.
بیت ۶:
در خاک نیاز، بذر دعا پاشیدهام
و اکنون چشم به راه باران اجابت تو هستم.
نکته آرایهای: «بذر دعا»، «باران اجابت» و «خاک طلب» به صورت تشبیه به کار رفتهاند.
نکته دستوری: «کاشتهام» ماضی نقلی است و «میطلبم» مضارع اخباری.
قالب شعر: دوبیتی
شاعر: مصطفی علیپور
❤❤❤ همگام درس ❤❤❤
بیت ۷:
اگر آن قامت سبز رنگ، آشکار شود
در باغ بهشت را به روی همگان میگشاید.
– «سبز قامت»: اشاره به امام زمان (عج) / «باغ خدا»: کنایه از بهشت.
بیت ۸:
تنم را فرش راهش کردم تا بر آن گام بگذارد
و دلم را نذر کردم تا هرچه زودتر بیاید.
نکته آرایهای: «تنم را فرش کردم» کنایه از آمادگی برای فداکاری در راه اوست.