پاسخ تمرینهای درس ۲۳ مطالعات اجتماعی پایه ششم
راهنمای کامل درس بیست و سوم مطالعات ششم

خرمشهر در دستان دشمن
در این درس میخوانیم که چگونه شهر زیبای خرمشهر در آغاز جنگ، به تصرف دشمن درآمد. دشمن با حمله ناگهانی، به مرزهای میهن ما هجوم آورد و خرمشهر که در کنار رود کارون قرار داشت، یکی از اولین شهرهایی بود که مورد حمله قرار گرفت.
مردم شجاع و رزمندگان، برای دفاع از خاک خود، بسیار ایستادگی کردند و مقاومت کردند. نبردها به سختی در خیابانهای شهر جریان داشت. اما پس از روزها جنگ و مقاومت دلیرانه، به دلیل تعداد زیاد سربازان دشمن و کمبود مهمات، این شهر برای مدتی به اشغال آنان درآمد.
اشغال خرمشهر برای مردم ایران بسیار سخت و ناراحتکننده بود، اما آنان هرگز امید خود را از دست ندادند. این اتفاق، تنها یک آغاز بود و داستان پایداری و مبارزه برای آزادی دوباره میهن ادامه داشت.
گام به گام درس بیست و سوم مطالعات ششم
درس بیست و سوم: خرمشهر دوباره در آغوش ایران
در این درس با داستان آزادسازی خرمشهر آشنا میشویم. خرمشهر شهری است که در جنوب ایران قرار دارد و در آغاز جنگ تحمیلی، به اشغال دشمن درآمد.
مردم این شهر با شجاعت بسیار از خاک خود دفاع کردند، اما پس از مدتی شهر سقوط کرد. اشغال خرمشهر برای همه مردم ایران بسیار سخت و ناراحتکننده بود.
پس از نزدیک دو سال، نیروهای ایرانی با همکاری و فداکاری زیاد، عملیات بزرگی را برای آزادی خرمشهر آغاز کردند. این نبرد سخت و طولانی بود، اما در پایان، رزمندگان ایران موفق شدند خرمشهر را آزاد کنند.
آزادی خرمشهر یکی از روزهای مهم و فراموشنشدنی تاریخ ایران است. این پیروزی بزرگ، نشاندهنده اتحاد و مقاومت مردم ایران در دفاع از میهن خود است.
فعالیت صفحه ۱۴۸ مطالعات ششم
۱- برای گرامیداشت و شادی روح تمام شهدای دفاع مقدس، در کلاس سوره فاتحه را قرائت کنید.
۲- به صورت گروهی یکی از موضوعات پژوهشی زیر را انتخاب کرده و آن را انجام دهید:
الف) در مورد زندگی یکی از شهدای جنگ تحمیلی در شهر، روستا یا محل زندگی خود تحقیق کنید و نتیجه را به کلاس ارائه دهید.
پاسخ: شهید غلامحسین بدرلو در روستای بیوک قشلاق در استان زنجان، در یک خانواده ساده و مذهبی متولد شد. او در جوانی به تهران نقل مکان کرد. با آغاز جنگ تحمیلی، به جبهههای نبرد حق علیه باطل رفت و پس از چندین بار مجروح شدن، هر بار پس از بهبودی دوباره به جبهه بازگشت تا اینکه در عملیات فتحالمبین، در روز ۲۸ صفر سال ۱۳۶۲ به شهادت رسید.
ب) در مورد شهید بهنام محمدی که در برابر حمله نیروهای عراقی به خرمشهر مقاومت کرد، تحقیق کنید. شما میتوانید با راهنمایی معلم، از کتابهای نوشتهشده برای کودکان و نوجوانان درباره او، یا از پایگاه اینترنتی شبکه رشد و دانشنامه رشد استفاده کنید.
پاسخ: کتاب “داستان بهنام” نوشته داوود امیریان، انتشارات شاهد، سال ۱۳۹۵. بهنام محمدی، یک دانشآموز ۱۱ ساله اهل خرمشهر بود که با تمام وجود برای آزادی شهرش جنگید و در نهایت به شهادت رسید.
فعالیت صفحه ۱۵۰ مطالعات ششم
۳- چرا امام خمینی بعد از آزاد شدن خرمشهر گفتند: «خرمشهر را خدا آزاد کرد»؟
پاسخ: چون رزمندگان، مردان خدایی بودند که با ایمان و دعا و تلاش بسیار، برای آزادی خرمشهر جنگیدند. آنها با کمک خداوند، ارتش عراق را که با پیشرفتهترین سلاحهای دنیا تجهیز شده بود، شکست دادند و خرمشهر را نجات دادند.
۴- اگر شما در زمان جنگ به دنیا میآمدید و دشمن به کشور حمله میکرد، چه کار میکردید؟
پاسخ: مانند دیگر مردم ایران، در کنار بزرگترها و همه مدافعان، از سرزمینم دفاع میکردم و نمیگذاشتم حتی کوچکترین بخشی از خاک میهن در دست دشمن باقی بماند.
۵- با همکلاسیهایتان گفتوگو کنید:
الف) رسانهها در دوران هشتسال دفاع مقدس چه تأثیرات خوب و بدی داشتند؟
تأثیرات مثبت:
– نشان دادن روحیه فداکاری و مقاومت مردم ایران و تشویق دیگران به پیوستن به جبههها.
– آگاه کردن مردم دنیا از رویدادهای جنگ و جلب حمایت و همدلی آنها.
– تقویت حس میهنپرستی و ایجاد اتحاد در بین مردم.
– انتقال روحیه امید و باور به پیروزی.
تأثیرات منفی:
– پخش اخبار نگرانکننده و بدبینانه که باعث ناامیدی مردم میشد.
– انتشار خبرهای دروغ برای تضعیف روحیه مردم و تقویت دشمن.
– نمایش صحنههای خشونتبار که ترس و نگرانی ایجاد میکرد.
ب) دشمن فقط با اسلحه حمله نمیکند:
– پخش خبرهای دروغ در زمان جنگ چه اثراتی دارد؟
پاسخ:
– کاهش اعتماد مردم و ایجاد تردید در تصمیمگیریها.
– ایجاد نگرانی و ترس در جامعه.
– گمراه کردن نیروهای خودی و کمک به دشمن برای کسب اطلاعات نادرست.
– تشویق به انجام کارهای غیراخلاقی و خطرناک در جنگ.
– ترویج ناامیدی و بیاعتمادی به دولت و مسئولان.
– این خبرهای دروغ معمولاً از کجا پخش میشوند؟
پاسخ:
– از رسانههای غیرقابل اعتماد که به جای راستگویی، خبرهای نادرست را شبیه خبرهای واقعی نشان میدهند.
– از طریق فضای مجازی و شبکههای اجتماعی که ممکن است افراد سودجو در آن فعال باشند.
– چطور میتوانیم خبرهای جعلی را تشخیص دهیم؟
پاسخ:
– منبع خبر را بررسی کنیم و مطمئن شویم معتبر است.
– تاریخ انتشار را با واقعیتها مقایسه کنیم.
– به محتوا و جزئیات خبر دقت کنیم.
– اخبار را با منابع دیگر مقایسه کنیم تا تناقضی نداشته باشد.
– از سایتها و مراکز معتبر بینالمللی برای بررسی درستی خبر کمک بگیریم.
– با افراد متخصص و آگاه مشورت کنیم.
– به سخنان مسئولان رسمی و مورد اعتماد توجه کنیم.
۶- کاربرگه شماره ۲۷ (خط زمان دفاع مقدس) را کامل کنید:
۱- حمله نظامی رژیم بعث عراق به ایران در چه سالی رخ داد؟
۳۱ شهریور ۱۳۵۹
۲- آزادسازی خرمشهر (عملیات بیتالمقدس) در چه سالی انجام شد؟
۳ خرداد ۱۳۶۱
۳- عملیات والفجر ۳ در چه سالی انجام شد و کدام شهر آزاد شد؟
مرداد ۱۳۶۲ – شهر مهران
۴- دفاع مقدس چند سال طول کشید؟ روی خط زمان بشمارید.
۸ سال

از تصاویر (۱) و (۲) صفحه قبل چه نکتهای را درک میکنید؟
پاسخ: این تصاویر به ما نشان میدهد که همه مردم ایران، شامل زنان و مردان و افراد سالخورده و جوان، از کشورشان محافظت کردند. همچنین کسانی که نمیتوانستند به صورت مستقیم در جنگ حاضر شوند، با پول و کمکهای دیگر خود، مانند درست کردن لباس برای رزمندگان و دادن پساندازشان، از مبارزان حمایت کردند.